کوچک ها رقیب اصلی بزرگان!

یکی از اصلی ترین مسائل در اقتصاد ایران در چند سال ایجاد درآمد و شغل مطرح بوده است. تمامی دولت های پس از انقلاب نیز هر کدام درگیر این مسئله بودند و در بیشتر موارد هم بر اساس راه حل های کوتاه مدت و شتاب زده اجرا شده است.

طبق آمار منتشر شده در سال 97 یک میلیون شغل ایجاد شده است! با فرض صحیح بودن این آمار یعنی برای ایجاد هر شغل 300 تا 400 میلیون تومان هزینه شده است که در نگاه اول غیرمنطقی به نظر میرسد. این اعداد نشان می دهد برخی از این برنامه ها جز صرف مبالغ هنگفت و بازدهی پایین حاصلی نداشته‌اند. صرف ده ها هزار میلیارد تومان از منابع دولت در طرح های اشتغال زایی، دستاورد چشمگیری نداشته است!

از طرفی براساس آخرین آمار از نرخ بیکاری و تعداد بیکاران در کشور، تعداد بیکاران در سه ماه نخست سال 97, ۳میلیون و ۳۲۲هزار نفر بوده است که حدود 12درصد از این جمعیت یعنی ۴۰۱هزار و ۹۶۲نفر نخبه دانشگاهی هستند. وجود ۴۰۰هزار نفر نخبه دانشگاهی بیکار در کشور نشان دهنده یک بحران است که با وجود نیروی کار تحصیلکرده و تا حدی آموزش دیده، در شرایط مناسبی قرار ندارند و باید دراین زمینه گام‌های موثری از سوی دولت برداشته شود.

این در حالی است که بسیاری از نخبگان در همین شرایط دست به کارٖآفرینی های بزرگی زده‌اند و پتانسیل های خود را بالفعل کرده‌اند! یک مثال عینی شرکتی فعال در زمینه خدمت آنلاین منازلاست که با نام pinworkشناخته شده است. این شرکت توسط چند جوان نخبه ایرانی مدیریت می‌شود و خدماتی شامل خدمت نظافت منزل، کارواش سیار، قالیشویی، خشکشویی، تعمیر کولرو دیگر خدماتی نظیر موارد فوق ارائه می‌دهد. این جوانان سخت‌کوش با سرمایه‌ی اولیه نه چندان نجومی، گام های بلندتری در اشتغال زایی، نسبت به دولت برداشته‌اند!

حال سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا کارایی دولت برای اشتغال زایی  در مقایسه با استارتاپ ها عقلانی است؟ آیا تلاش نسبتا بی بازده دولت برای ایجاد کار، در ازای هزینه‌ و اختصاص بودجه‌ای هنگفت، توجیه پذیر است؟

آیا معقول تر نیست که دولت با بودجه‌ی موجود، برای سرمایه گذاری در استارت آپ های کارآفرینی، مانند استارت آپ های حوزه حمل و نقل مثل اسنپ، یا استارتاپ های فعال در حوزه خدمات آنلاین منازل مثل پین‌ورک، اقدام کند؟

به طور مثال پین‌ورک با اشتغال زایی برای بیش از ۵۰۰۰ نفر از میان قشر متوسط و ضعیف نقش بسیار موثری در کاهش نرخ بیکاری ایفا می‌کند. در حالی که این موضوع یکی از اصلی ترین وظایف دولت است. هزینه‌ی راه اندازی یک شغل در استارتاپ هایی نظیر پین‌ورک به مراتب بسیار بسیار پایین تر از هزینه های محاسبه شده برای راه اندازی همان شغل، توسط دولت است.

پیشنهاد کارشناسانه به دولت، برای سامان‌دهی به اوضاع نا به سامان بیکاری جوانان، این است که راه را برای فعالیت اینگونه مجموعه های دانش بنیان هموار کند. این نکته کاملا قابل لمس است که خالی کردن میدان به نفع نخبگان جوان در نهایت به نفع خود دولت خواهد بود.